Natuurlijke Vegetaties
In september 2018 is Van Helvoirt Groenprojecten gestart met de omvorming en aanleg van een natuurgebied rondom het retentiegebied achter de Sint-Lambertuskerk in Haaren. Het gebied maakte vroeger deel uit van de tuin van een bankierswoning die naast de kerk stond en is daardoor altijd onbebouwd gebleven. De gemeente Haaren heeft de locatie in 2012 ingericht als retentiegebied. Aanvankelijk had het terrein een waterbergende functie. De gemeente Haaren wil nu samen met Van Helvoirt Groenprojecten ook de ecologische waarden van het terrein versterken.
Voorafgaand aan de werkzaamheden zijn in het gebied de bestaande natuurwaarden geïnventariseerd. Hierbij is onder andere gekeken naar bestaande vegetatie en reeds voorkomende diersoorten en zijn mogelijke risico’s in kaart gebracht. Daarnaast is gekeken naar de huidige bodemomstandigheden. Deze nulmeting heeft uiteindelijk de basis gevormd voor drie kruidenmengsels die zijn samengesteld door Gert-Jan Koopman, adviseur bij Heem Natuurlijke Vegetaties. De mengsels bestaan uit inheemse, autochtone kruiden die van oorsprong in het gebied voorkomen of in potentie voor zouden kunnen komen.
Voordat tot zaaien overgegaan kon worden zijn in het gebied allerlei werkzaamheden uitgevoerd om het gebied geschikt te maken. Allereerst is een deel van de bestaande elzenopslag uitgetrokken. De vrijgekomen takken zijn in het gebied hergebruikt als takkenrillen. Voor vogels en kleine zoogdieren bieden de takkenrillen een goede nest- en schuilgelegenheid. Amfibieën en reptielen gebruiken de rillen als plaats om te overwinteren. Enkele elzen langs het water zijn niet weggehaald en worden later schuin getrokken voor de aanwezige ijsvogels in het gebied.
In een deel van de retentievijver was de aanwezigheid van riet dominant. Tijdens de droge zomermaanden is het riet afgegraven. Het doel hiervan is dat de overgebleven stengels vollopen wanneer de waterstand, naarmate de winter nadert, hoger wordt. Uiteindelijk zal een deel van het riet hierdoor afsterven. Om het riet in toom te kunnen houden zal deze maatregel de komende jaren herhaald moeten worden.
Verspreid door het gebied zijn enkele wilgen geknot en bomen verwijderd om meer doorzicht te creëren en om ervoor te zorgen dat er vanuit het gehele gebied zicht is op de Sint-Lambertuskerk. Daarnaast zijn in het gebied een tweetal wadi’s aangelegd. De bodem rondom de wadi’s is afgeplagd. Ook zijn alle paden in het gebied hersteld of verbeterd waardoor ook mindervaliden van de paden gebruik kunnen maken.
Het in te zaaien gebied is voorafgaand aan de werkzaamheden gemaaid. Het maaisel is vervolgens afgevoerd. Daarna is de bodem tweemaal bewerkt met een rotorkopeg. De twee bewerkingsbeurten zijn uitgevoerd in een warme en droge periode met een tussenperiode van twee weken, zodat losgewerkte grassen en storende kruiden volledig uitdrogen. De uitgedroogde achtergebleven vegetatie is handmatig afgeharkt en afgevoerd. Tenslotte is het gebied handmatig ingezaaid met de door Heem Natuurlijke Vegetaties geleverde kruiden. Bij het zaaien is onderscheid gemaakt in een oever-, schaduw- en ruig mengsel. Enkele soorten die zeer specifieke eisen stellen aan hun milieu, zoals moeraskartelblad en grote ratelaar, zijn aanvullend ingezaaid op locaties die in potentie voor de soort geschikt zijn.
Nu de kruiden zijn gezaaid is het wachten tot volgend jaar de eerste éénjarige kruiden in bloei komen. De vegetatie zal de komende drie jaar, tenminste drie maal per jaar door Van Helvoirt Groenprojecten worden gemonitord. Tenminste één keer per jaar krijgen ook geïnteresseerde inwoners de kans om zich bij de monitoring aan te sluiten. Tijdens de monitoring worden zowel de ingezaaide- als spontaan gevestigde soorten genoteerd. Daarnaast worden dominerende en invasieve soorten geïnventariseerd en indien noodzakelijk bestreden. Naast het inventariseren van de flora wordt ook de aanwezigheid van eventuele fauna opgenomen in de monitoring. Hierbij wordt gelet op zogenaamde indicatieve soorten. Dit zijn soorten die specifieke eisen stellen aan hun biotoop, waardoor de aan- of afwezigheid ervan wat zegt over de omgeving, samenstelling van de bodem en de kans van slagen op een gezond ontwikkelde kruidenvegetatie. Aan de hand van een jaarlijkse rapportage wordt de gemeente geadviseerd over noodzakelijke onderhoud- en beheermaatregelen zodat de kwaliteit van het gebied ook de komende jaren gewaarborgd blijft!
Delen:
ir. R.J. ter Horst
manager en loco-secretaris Gemeente Scherpenzeel
“Heem geeft een antwoord op één van de belangrijkste vraagstukken van onze tijd: behoud en herstel van biodiversiteit.”
Corné van Oort
Verhoeve Groen
“Verhoeve Groen heeft de keuze voor Heem gemaakt omdat we de biodiversiteit willen stimuleren. Waarin de bijzondere inheemse planten en insecten weer een plek krijgen in de natuur van Nederland.”
